TURAN NEDİR?

Turan Nedir

Türkçülük ile Turancılığın ayırımlarını anlamak için Türk ve Turan 
topluluklarının sınırlarını belirlemek gerekir. Türk, bir milletin adıdır. 
Millet kendine özgü bir kültürü olan bir topluluk demektir. Öyleyse Türk'ün
yalnız bir dili, bir kültürü olabilir.

Oysa Türk'ün kimi kolları, Anadolu Türkleri'nden ayrı bir dil, ayrı bir kültür 
yaratmaya çalışıyorlar. Diğer Türk illeri birer ayrı dil, ayrı edebiyat ve ayrı
kültür oluşturmaya çalışırlarsa, Türk Milleti'nin sınırları daha daralmış olur.

Bugün kültürce birleşmesi kolay olan Türkler, özellikle Oğuz Türkleri, yani 
Türkmenlerdir. Türkiye Türkleri gibi Azerbaycan, İran ve Harizm ülkelerinin 
Türkmenleri de Oğuz uruğundandır. Bunun için Türkçülükteki yakın ülkümüz Oğuz 
birliği, yani Türkmen birliği olmalıdır. Bu birlikten amacımız nedir? Siyasal 
bir birlik mi? Şimdilik hayır! Gelecekle ilgili bugünden bir yargıya varamayız. 
Fakat bugünkü ülkümüz, Oğuzlar'ın yalnız kültürce birleşmesidir. 

Oğuz Türkleri bugün dört ülkede yayılmış olmakla birlikte tümü birbirine 
yakındırlar. Dört ülkedeki Türkmen illerinin adlarını karşılaştırırsak, görürüz 
ki birinde bulunan bir ilin ya da boyun öbürlerinde de kolları vardır.

Örneğin Harizm'de Tekeler ile Sarılar'ı ve Karakalpaklar'ı görüyoruz. Yurdumuzda 
Tekeler, bir sancak oluşturacak kadar çoktur, dahası bir bölümü bir zamanlar 
Rumeli'ye yerleştirilmiştir. Türkiye'de sarılar özellikle Rumkale'de otururlar. 
Karakalpaklar ise Karapapak ve Terekeme adını alarak Sivas, Kars ve Azerbaycan 
yörelerine yerleşmişlerdir. Harizm'de Oğuz'un Salur ve İmralı boylarıyla Çavda 
ve Göklen (Karluklardan Kealin) illeri vardır. Bu adlara Anadolu'nun çeşitli 
noktalarında rastlanır. Göklen, kendi adını Van'da bir köye Gökoğlan şeklinde 
vermiştir. 
Oğuz'un Bayat ve Afşar boyları da gerek Türkiye'de, gerek İran'da ve 
Azerbaycan'da bulunuyor. Akkoyunlular ile Karakoyunlular da bu üç ülkede 
yayılmışlardır. Öyleyse Harizm, İran, Azerbaycan ve Türkiye ülkeleri 
etnografyası bakımından aynı uruğun yurtlarıdır. Bu dört ülkenin toplamına 
Oğuzistan adını verebiliriz. Türkçülüğün yakın ereği, bu büyük bölgede yalnız 
bir tek kültürün egemen olmasıdır. 

Oğuz Türkleri genellikle Oğuz Han'ın torunlarıdır. Oğuz Türkleri birkaç yüzyıl 
öncesine gelinceye değin uyumlu bir aile olarak yaşarlardı. Örneğin Fuzuli bütün 
Oğuz kollarında okunan bir Oğuz şairidir. Korkut Ata Kitabı, Oğuzlar'ın resmi 
Oğuzname'si olduğu gibi, Şah İsmail, Aşık Kerem, Köroğlu gibi halk yapıtları da 
bütün Oğuz iline yayılmıştır. 

Türkçülüğün uzak ülküsü ise Turan'dır. Turan, kimilerinin sandığı 
gibi Türkler'den başka Moğollar'ı, Tunguzlar'ı, Fin-Ugorlar'ı, Macarlar'ı da 
içine alan bir budunlar topluluğu değildir. Bu topluluğa bilim dilinde 
Ural-Altay topluluğu denilir. Bununla birlikte bu sonki topluluğa bağlı 
budunların dilleri arasında bir yakınlık bulunduğu da henüz kanıtlanamamıştır. 
Öyle ki, kimi yazarlar, Ural Budunları ile Altay budunlarının birbirinden iki 
ayrı topluluk olduğunu ve Türkler'in, Moğollar ve Tunguzlar ile birlikte Altay 
topluluğuna, Fin-Ugorlar ile Macarlar'ın da Ural toluluğuna bağlı bulunduklarını 
ileri sürüyorlar. Türklerin, Moğollar ve Tunguzlar ile de bir dil yakınlığı 
olduğu da kanıtlanamamıştır. Bugün bilimsel olarak saptanan bir gerçek varsa, o 
da Türkçe konuşan Yakut, Kırgız, Özbek, Kıpçak, Tatar, Oğuz gibi Türk boylarının 
dilce ve gelenekçe budunsal bir birliğe sahip bulunduğudur. Turan 
sözcüğü, Turlar, yani Türkler demek olduğu için, yalnızca 
Türkler'i içine alan bir birliğin adıdır. Öyleyse Turan sözcüğünü bütün 
Türk kollarını içine alan büyük Türk ülkesi için kullanmamız gerekir. Çünkü 
Türk sözcüğü, bugün yalnız Türkiye Türkleri'ne verilen bir ad olmuştur. 
Türkiye'deki Türk kültürü içine girenler, doğal olarak yine bu adı alacaklardır. 
Benim kanımca bütün Oğuzlar yakın bir zamanda bu adda birleşeceklerdir. Fakat 
Tatarlar, Özbekler, Kırgızlar, ayrı kültür oluştururlarsa, ayrı uluslar halini 
alacaklarından, yalnız kendi adları ile anılacaklardır. O zaman bütün bu eski 
yakınları budunsal bir birlik olarak birleştiren ortak bir ada gerek duyulacak. 
İşte bu ortak ad Turan sözcüğüdür. 

Türkçülerin uzak ülküsü, Turan adı altında birleşen Oğuzlar'ı, Tatarlar'ı, 
Kırgızlar'ı, Özbekler'i, Yakutlar'ı, dilde, edebiyatta, kültürde 
birleştirmektir. Bu ülkünün bir gerçekliğe dönüşmesi olanağı var mı, yok mu? 
Yakın ülküler için bu yön aranırsa da, uzak ülküler için aranmaz. Çünkü uzak 
ülkü ruhlardaki coşkuyu sonsuz bir aşamaya yükseltmek için, ulaşılmak istenen 
çok çekici bir düştür. üçyüz milyon Türk'ün bir ulus olarak birleşmesi Türkçüler 
için en güçlü çoşku kaynağıdır. Turan ülküsü olmasaydı, Türkçülük bu denli hızla 
yayılmayacaktı. Bununla birlikte kim bilir? Belki gelecekte Turan ülküsü de 
gerçekleşecektir. ülkü, geleceğin yaratıcısıdır. Dün Türkler için düşsel bir 
ülkü olan ulusal devlet, bugün Türkiye'de gerçekleşmiştir. 
Öyleyse Türkçülüğü, ülküsünün büyüklüğü bakımından üç aşamaya ayırabiliriz:

1) Türkiyecilik
2) Oğuzculuk
3) Turancılık

Bütün gerçeklik alanında yalnız Türkiyecilik vardır. Fakat ruhların büyük bir 
özlemle aradığı Kızıl Elma, gerçeklik alanında değil, düş alanındadır. 
Türk köylüsü Kızıl Elma'yı düşlerken gözünün önüne eski Türk ilhanları 
gelir. Gerçekten Turan ülküsü geçmişte bir düş değil, gerçeklikti. İsa'dan 210 
yıl önce Kun Başbuğ'u Mete, Kunlar (Hunlar) adı altında bütün Türkleri 
birleştirdi zaman Turan ülküsü gerçekleşmişti. Hunlardan sonra avarlar, 
Kırgız-Kazaklar, daha sonra Kür Han, Cengiz Han ve sonuncu olmak üzere Timurlenk 
Turan ülküsünü gerçekleştirmediler mi? 

Turan sözcüğünün anlamı böyle sınırlandırıldıktan sonra artık Macarlar'ın, 
Fin-Ugorlar'ın, Moğollar'ın, Tunguzlar'ın, Turan ile bir ilgileri kalmaması 
gerekir. Turan bütün Türklerin geçmişte ve belki de gelecekte bir gerçeklik olan 
büyük yurdudur. 
Turanlılar, yalnız Türkçe konuşan uluslardır. Eğer Ural ve Altay ailesi 
gerçekten varsa, bunun kendine özgü bir adı olduğundan, Turan adına gereksinme 
duyulamaz.

Bir de kimi Avrupalı yazarlar, Batı Asya'da asılları bakımından Samiler ya da 
Ariler'den olmayan bütün budunlara Turan adını takıyorlar. Bunların amacı, bu 
budunların Türkler'in yakını olduğunu onaylamak değildir. Yalnız Samiler ile 

Ariler'den başka budunlar olduğunu anlatmak içindir. 
Bundan başka kimi yazarlar da Şehname'ye göre Tur ile İrec'in kardeş olduğuna 
bakarak Turan'ı eski İran'ın bir bölümü saymaktadırlar. Oysa Şehname'ye göre Tur 
ile İrec'in üçüncü bir kardeşleri daha vardır ki adı Selem'dir. Selem ise 
İran'ın boyun dedesi değil, bütün Samiler'in ortak atasıdır. Öyleyse Feridun'un 
oğulları olan bu üç kardeş, Nuh'un oğulları gibi, eski etnografik bölümlerin 
adlarından doğmuştur. Bundan anlaşılıyor ki Turan İran'ın bir parçası değil, 
bütün Türk illerini içine alan Türk birliğidir.